Selçuk Isa Bey Mosque Through The Eyes Of Charles Texier
Charles Texier’nin Gözünden Selçuk İsa Bey Camisi

1375 yılında Aydınoğlu İsa Bey adına yaptırılan Selçuk İsa Bey
Camisi, genel şeması korunarak günümüze ulaşabilmiş önemli bir kültür
mirasıdır. Cami, karakteristik özellikleri nedeniyle, antik anıtları ve
yerleşimleri incelemek üzere Anadolu'ya gelen yabancı gezginlerin ilgi
odağı olmuştur. İyi yetişmiş bir bilim insanı ve başlıca uzmanlık alanı
mimarlık, jeoloji ve arkeoloji olan Charles Texier de bu seyyahlardan biridir.
Texier Fransa’nın; Yunanistan, Arap Yarımadası ve Anadolu’nun
keşfedilmesi yolundaki politikaları neticesinde ilk kez 1833’te Fransa
hükümetinin finansörlüğüyle bir Doğu seyahatine çıkmıştır. Gezdiği
yerlerle ilgili bazı gözlemlerini ve yapıların çizimlerini yayınlama fırsatı
bulmuştur. Bu gezinin ardından iki kere daha Anadolu’ya benzer çalışmalar
yapmak üzere gelmiştir. 1842’deki son ziyaretinde Selçuk İsa Bey
Camisi’nde incelemelerde bulunmuş ve yapının 27 değişik görselini
üretmiştir. Bugün V&A Müzesi'ndeki RIBA (Royal Institute of British
Architects) arşivinde tutulan, maddi imkânsızlıklar ve araştırma
malzemesinin çokluğu nedeniyle yayımlanamayan bu çalışmaları,
çoğunlukla İstanbul manzaralarını içeren geniş bir çizim koleksiyonunun
parçasıdır. Seyyahın tasnif edilmesi ve yayınlanması için Londra'daki
Kraliyet Arşivleri'ne gönderdiği gravürler, Selçuk İsa Bey Camisi’ne ilişkin
eksik bilgilere katkı sağlaması açısından büyük önem taşımaktadır.
Makalede, yayınlanmamış bu görüntüler kısaca tanıtılacak ve bugüne
kadar hakkında pek çok yayın yapılmış olan caminin yeni ve bilinmeyen
unsurları vurgulanmaya çalışılacaktır.
Başka bir gezgin olan Edward Falkener’nin gravürleri yayınlandığı
için şimdiye kadar caminin detaylarına dair bilgiler bu gravürlerden
alınmıştır. Texier’nin ürettiği çizimler de Falkener’nin çizimleri ile kimi
zaman örtüşmekte kimi zaman ayrışmaktadır. Bu nedenle makalede
Falkener’nin de çalışmalarına sıklıkla atıfta bulunulmuştur. Bunun gibi
diğer seyyahların aktarımları ve çağdaşı birkaç yapının Texier’nin
çizimleriyle karşılaştırılması yoluyla gravürlerin bir ölçüde güvenilirliğinin
sınanması amaçlanmıştır

Seljuk Isa Bey Mosque, built on behalf of Aydinoglu Isa Bey, is animportant cultural heritage that has survived to the present day byprotecting its general plan scheme. Due to its characteristic features, themosque was the centre of attention for travellers who visited Anatolia toinvestigate the antique monuments and settlements. One of these travellerswas Charles Texier, whose main specialities were architecture, geology, andarchaeology. Texier travelled to the East in 1833 for the first time withfinancial support from the French government, which had a policy aboutexpeditions to Greece, the Arab Peninsula, and Anatolia. He had a chance topublish some observations and drawings of places he visited. After this visit,he visited Anatolia two more times to conduct similar studies. On his lastvisit in 1842, he investigated the Seljuk Isa Bey Mosque and produced 27drawings of it. These drawings, now held in the RIBA (Royal Institute ofBritish Architects) archive within the V&A Museum and unable to bepublished due to financial impossibilities and the abundance of archivalmaterials, are part of an extension drawing collection mainly related toIstanbul drawings. The engravings of Seljuk Isa Bey Mosque, sent by Texierto RIBA to be classified and published, are essential to contributing to themosque’s imperfect information.This article briefly introduces these unpublished images and emphasises newand unknown elements of the mosque, about which many publications havebeen made.Since the engravings of another traveller, Edward Falkener, have beenpublished, information on the details of the mosque has so far been taken fromthese engravings. Texier’s drawings sometimes overlap and sometimes differfrom those of Falkener. For this reason, Falkener's works are frequentlyreferred to in the article. The article aims to test the reliability of theengravings to some extent by comparing them with the accounts of othertravellers and with Texier’s drawings of several contemporary buildings