Türk Edebiyatı Tarihinin Doğuşu
The Rise of Turkish Literary History

Modern manadaki edebiyat tarihi kavramı 18. asır sonlarından itibaren
gelişmeye başlamış olup bundan önce yazılan benzer tarzdaki eserler, daha
çok biyografik kitaplardır. Türk edebiyatında da 15. asır sonlarından itibaren
çok sayıda şuara tezkireleri telif edilmekle beraber Türk edebiyatı tarihini
bütünüyle verme gayesini güden ilk eser, Mehmed Fuad Köprülü’nün
1920’lerde yayınlanan Türk Edebiyatı Tarihi kitabı olmuştur. Daha önce
benzer isimde yayınlanan kitaplar, konuyu ele alışları bakımından çok daha
mahdut kalmışlardır.
Bu makalede ilk önce Osmanlı ediplerinin 19. asra kadar devam etmiş
olan Türk edebiyatı tarihi anlayışları kısaca değerlendirilmiş, sonrasında bu
asırda Avrupa’da Türkolojiye dair yapılan ve Türk edebiyatı hakkındaki
bilgimizi oldukça arttıran çalışmalara temas edilmiştir. Ardından
Köprülü’nün 1910’lu ve 20’li yıllarda Türk edebiyatının doğru bir tarihini
ortaya koymak hususundaki gayretlerinden bahsedilmiştir. En nihayet,
Köprülü’nün eserlerini ortaya koymasını takip eden on yıllarda Türk
edebiyatı tarihine dair malumatımızı zenginleştiren çalışmalara işaret
edilmiştir.
Makale okunduğunda görüleceği üzere 19. asır başlarından itibaren
Avrupa’da Türkoloji sahasında mühim keşifler yaşanmış, fakat bunların
Türkiye’ye yansıması oldukça geç olmuştur. Bununla birlikte Türk ilim
adamları, 1910’lardan itibaren bu gelişmelere intibak etmiş ve Türkiye, Türk
edebiyatı hakkındaki çalışmaların merkezi konumuna gelmiştir. Bu
değişiklikte Köprülü’nün çok büyük bir tesiri olmuştur

The concept of literary history in the modern sense began to develop at theend of the 18th century. Similar works written before that were mostlybiographical dictionaries. Although many tezkires (biographical dictionaries)have been written in Turkish literature since the end of the 15th century, thefirst work that aimed to give a complete history of Turkish literature wasMehmed Fuad Köprülü's Türk Edebiyatı Tarihi [Turkish Literary History],published in the 1920s. Previous books with a similar title were much morelimited in their treatment of the subject.In this article, firstly, the Ottoman authors' understanding of the historyof Turkish literature until the 19th century is briefly discussed. Afterwards,the studies on Turkology in Europe in this century, which considerablyincreased our knowledge about Turkish literature, are mentioned. Then,Köprülü's efforts in the 1910s and 20s to provide an accurate history ofTurkish literature are presented. Finally, the studies that enriched ourknowledge of the history of Turkish literature in the decades following thepublication of Köprülü's works are pointed out.The article shows that there have been important discoveries in the field ofTurkology in Europe since the beginning of the 19th century, but theirreflection in Türkiye has been quite late. However, Turkish scholars haveadapted to these developments since the 1910s and Türkiye has become thecentre of studies on Turkish literature. Köprülü had a great role in this change..