THE IDIOM ‘FLYING PAPER’ IN CLASSICAL TURKISH LITERATURE AND ITS MEANING FRAME
KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE KÂĞIT UÇURMAK DEYİMİ VE BU DEYİMİN ANLAM ÇERÇEVESİ


Türkçe, deyimler bakımından zengin bir dildir. Türkçenin deyim zenginliği klasik Türk edebiyatı ürünlerinde de yoğun bir biçimde kendini hissettirir. Klasik Türk edebiyatı edipleri eserlerinde deyimlerden sık sık faydalanmıştır.

Türkçe, deyimler bakımından zengin bir dildir. Türkçenin deyim zenginliği klasik Türk edebiyatı ürünlerinde de yoğun bir biçimde kendini hissettirir. Klasik Türk edebiyatı edipleri eserlerinde deyimlerden sık sık faydalanmıştır. Bu deyimlerin bazıları kullanımdan düşmüşken bazıları bugünkü Türkçede de kullanılmaktadır. Bu edebî gelenekte deyim sözlüklerinde yer almayan, unutulan ya da bazı anlamları bugün bilinmeyen pek çok deyim veya kalıp yapı vardır. Bu anlamda klasik Türk edebiyatı metinlerindeki deyim varlığı ile ilgili son yıllarda pek çok çalışmanın yapıldığı görülmektedir.

Bu makalede deyim sözlüklerinde yer almayan ve klasik Türk şiirinde geniş bir kullanım alanı bulunan “kâğıt uçurmak” deyiminin anlam çerçevesi üzerinde durulmuştur. Bu deyimin gerçek hayatla bağlantısı, hangi âdet ve uygulamalardan hareketle deyimleştiği örneklerle ortaya konmuştur. Özellikle deyimin ramazan ayı bağlamındaki kullanımlarına dikkat çekilmiştir. “Kâğıt uçurmak” deyiminin gerçek anlamının güvercinle ve okla mektup göndermek âdetlerinden doğduğu; deyimin “haber uçurmak” deyimi ile bağlantısı örneklerle açıklanmıştır. Ayrıca şairlerin “uçurmak” fiilini rüzgâra yükleyerek kinayeli söyleyişe yöneldiği misallere değinilmiştir. Yazıda böylece deyimin bilinen anlamlarının yanında herhangi bir kaynakta yer verilmeyen anlamları üzerine değerlendirmeler yapılmıştır. Bu çalışmayla hem Türkçenin hem de klasik Türk edebiyatının deyim varlığı ve zenginliği ortaya konmuş, bir yandan da klasik Türk edebiyatının sosyal hayatla ne kadar kuvvetli bir bağ kurduğu dikkatlere sunulmuştur.


Labels »  

Abstract
Turkish is a language that is rich in terms of idioms. This richness in the language can be seen in the works of Classical Turkish Literature. The writers of Classical Turkish Literature often benefited from the idioms and used them in their works. While some of these idioms are no longer used in today’s literature world, some of them have still been used in modern Turkish. There are many idioms or model structures in Classical Turkish literary tradition; some of these idioms are not included in the idiom dictionaries, some of them are forgotten and the meanings of some are not known. In this respect, it can be seen that there are many studies in Turkey about the existence and use of idioms in Classical Turkish Literature. The purpose of this article is to analyze the meaning frame of the idiom “flying paper”, which is not included in idiom dictionaries but is used frequently in Classical Turkish poems. The connection of the idiom with real life and its transformation through customs and practices are presented in the study with examples. The use of flying paper in the context of the month of Ramadan is especially analyzed in the scope of the study. The resource of the idiom “Flying paper” is based on the customs of sending a letter with a pigeon or arrow; this is explained in the study. The connection of the idiom with “Spilling the beans” is explained with examples. Some poets, however, used the verb “flying” in connection with the wind and preferred the allegorical use of the word. These uses are also included in the study. The familiar meanings of this idiom and the ones that are not included in any literary resource are analyzed and interpreted. In this study, the existence and richness of Turkish and Classical Turkish Literature are presented. On the other hand, the strong relationship between Classical Turkish Literature and social life is exposed to the readers.

Keywords »