MILITARY EXPEDITION STRUCTURING IN OTTOMAN CENTRAL BUREAUCRACY AND PROBLEMS ENCOUNTERED
OSMANLI MERKEZ BÜROKRASİSİNDE SEFER YAPILANMASI VE KARŞILAŞILAN PROBLEMLER

Osmanlı merkez bürokrasisi padişah idaresinde yapılan seferlerde merkezdeki gibi yer
almış, ordunun sabit bir parçası hâline gelmiştir. Merkezde de genellikle İstanbul’un
iaşesini temin edecek, asayişini sağlayacak devletin ve halkın basit bürokratik işlemlerini
yürütecek kadar görevli bırakılıyordu. Padişahların sefere çıkmayıp ordunun
kumandasını sadrazama devretmeleriyle birlikte devlet işlerinin asıl görüldüğü merkez
olan Divan-ı hümâyûn yerine sadrazam merkezli bürokratik yapı devlet işlerinde
daha öne çıkmaya başlamıştır. Sadrıazamın yakın maiyetindeki sadaret kethüdası,
reisülküttap, çavuşbaşı gibi görevlilerin merkez ve taşra bürokrasisi üzerindeki
nüfuzları oldukça artmıştır. Sadrazam sefere çıktığında, merkezde bir vekiller bürokrasisi
oluşturularak, merkez bürokrasisi ikiye, bazen payitahtın Edirne’ye taşınmasıyla
üçe ayrılıyordu. Bölünme bürokratik işlemlerin hacmini ve detayını artırmanın
yanı sıra hangi işin merkezde hangisinin taşrada görüleceği, maliye kalemlerinde
merkez ve taşra arasında harç paylaşımı, ordu ile merkez arasında gidip gelen evrakın
kaybolması ya da işlemlerde gecikmeler başta olmak üzere çeşitli konularda zaman
zaman problemler yaşanmasına sebep olmaktaydı. Bu çalışmada ordu ve merkezde
kalan bürokrasinin yapılanması, birbirleriyle irtibatı, yetki paylaşımı ve karşılaşılan
bazı problemler incelenmektedir.

Ottoman central bureaucracy takes part in the military expeditions under the sultanin the same way as the center and became a constant part of military. In the center,usually sufficient numbers officers left behind to provide Istanbul’s livelihood, securityand to carry out the simple bureaucratic procedures of the people. After the sultansstopped going to military expeditions and handing over the army commandership tothe grand vizier, grand vizier based-bureaucratic structure instead of divan-ı hümayuncame into prominence in state affairs. Dominance of sadaret steward, reisülküttapÇavuşbaşı who are in the employ of Grand vizier on central and provincebureaucracy increased fairly. When the grand vizier launched a military expedition,central bureaucracy was divided into two or sometimes three with relocating the capitalto Edirne by forming a bureaucracy of substitutes. Division increased the size and thedetails of the bureaucratic procedures and caused problems in some matters such aswhich procedure is going to be held in central or province, fee sharing between centerand province, documents getting lost between army and center or delays in theprocedures.. In this study, the structure of military and central bureaucracy, theirconnection, authority sharing and problems encountered are examined.