ÖZET
Hilal Görününce Kırım Türklerinin Kırım Savaşı (1853-1856) yıllarındaki sosyal hayatından kesitler veren, gelenek ağırlıklı bir tarihi roman. Yerinden yurdundan sökülmek ve ezilmek istenen insanların, Osmanlı'nın yardımıyla Rus istila ve baskısından kurtulma gayretleri, bölgenin zengin tabiat dekoru ve folklorik malzemesiyle birlikte anlatılır.
Romanda, Nizam Dede ve hanımı Altın Nine, kaybolmuş nizamın ve refahın son temsilcileridir. Giray, kitaba ve ilme olan merakıyla muasırlaşmayı, Arslan Bey kuvvet ve cesaretiyle kahramanlığı temsil eder. Romanda trajediyi sağlayan iki zıt unsurdan hilal, uğur ve ümidin; Dilara isimli atın ayağındaki “kurşun nişanı” ise uğursuzluğun sembolüdür. At, Türklüğün dinamizmini; tesbih ve türbe motifleri manevi dinamizmi ve moral değerleri temsil eder.
Mazide kalmış zengin coğrafya ve kültürel değerlerimize hasret duyan Sevinç Çokum, günümüzde ve yarınlara ışık tutarken mesajlarını leitmotif ve imajlar vasıtasıyla verir.
Bu yazıda roman, analitik tenkidin üç temel unsuru (vak‘a, karakterizasyon, mekan) ve bunları içine alan “zaman” bakımından incelenmiştir.
Labels »
Abstract
Hilal Görününce is a historical novel heavily filled with traditions and social life of the Crimean Turks during the Crimean War (1853-1856). The Crimean people being under the Russian occupation and meant to be thrown out of their land, struggle for independence. This endeavor is being painted along with the rich natural beauty and folkloric material of the region.
In the novel, Nizam Dede and his wife Altin Nine are the representatives of the lost order and prosperity. Giray with his great interest in books and science represents the modern life, whereas Arslan Bey with his power and breaveness represents heroic deed. One of the two elements that cause tragedy in the book, “the moon” (hilâl) is the symbol of good luck and hope, and, on the other hand, “the bullet sign” on the leg of Dilara is the symbol of inauspiciousness.
Horse is the symbol of dynamism of Turkism; the motives of prayer beads (tesbih) and tomb (türbe) represent the moral dynamism and values.
Sevinç Çokum longing for the geography and cultural values of the past and sheding lights upon present and future, uses the lite-motives and images to give her messages.
In this article, the novel has been evaluated by plot, characterization, and place which are the main points of analytic criticism.
Keywords: Historical novel, Crimean Turks, characterization, time, moon, horse.
