AFFECT OF HADITHS ON KAZAKH PROVERBS
HADİSLERİN KAZAK ATASÖZLERİNE ETKİSİ

Atasözleri, uzun tecrübe ve gözlemlere dayanılarak söylenmiÅŸ ve halka mal olmuÅŸ,
halkın bütün dikkatiyle muhafaza ettiÄŸi nasihat niteliÄŸi taşıyan sözlerdir.
Atasözleri, anlatmak istediÄŸi hususu kısa ve özlü bir biçimde anlatır. Halkın bütün
hasletlerini ve kültürünü kendi bünyesinde taşıyan atasözleri onların bütün deÄŸer
yargılarını günümüze taşır.
Kazak halkı, yazılı edebiyatın henüz geliÅŸmediÄŸi zamanlarda da sahip olduÄŸu
sözlü edebiyatla kendini ifade etmeye çalışmıştır. Atasözleri de bu sözlü edebiyatın
bir ürünüdür. Bu sebeple atasözleri, bir cemiyetle ilgili bilgi alınmak istendiÄŸinde
başvurulması gereken en eski kaynaklardır diyebiliriz..
Atasözleri bir sözlü edebiyat ürünü olduÄŸu için tam olarak bir devre ait deÄŸil,
içerdiÄŸi tarihi olaylar, halkın yaÅŸayışı ve vermiÅŸ olduÄŸu nasihatlerle her devre aittir.
Ä°slâmiyet, Kazak bölgesine 8. asırda gelmiÅŸtir. Bu tarihten günümüze kadar
Ä°slâmî bir yaÅŸayış süren Kazaklar’ın yaÅŸamlarının her noktasına, Ä°slâmiyet sirayet
etmiÅŸtir. Bu sirayet tabii ki yazılı ve sözlü edebiyata da olmuÅŸtur. Hâliyle atasözleri
de Ä°slâmî kurallardan ve yaÅŸam biçiminden etkilenmiÅŸtir. Kazak steplerinden
çıkmış olan herkesin sözlerinde Hz. Muhammed (s.a.v)’in hadislerinden bir cüz
mutlaka görürüz.
Hadis; Peygamber’in sözleri ve nasihatleridir. Hadis-i Åžerifler kendi içinde derin
manalar taşımaktadır. Hz. Muhammed (s.a.v)’in Hadis-i Åžeriflerine baktığımızda,
onlarda bulunan nasihatlerin hemen hemen aynılarının atasözlerinde de
bulunduÄŸunu görmekteyiz. Hadis-i Åžerifler Hz. Peygamber’in doÄŸru yaÅŸamayla
ilgili nasihatleriyken atasözleri de bir halkın atalarının gelecek kuÅŸaklara verdiÄŸi
nasihatlerdir.
Ä°ÅŸte yüzyıllardır Ä°slâmiyet’le yoÄŸrulmuÅŸ, hayatının her noktasını Ä°slâmiyet’e göre
yaÅŸamaya çalışan bir milletin atalarının kendilerine bıraktığı nasihat dolu miras
olan atasözlerini de Ä°slâmiyet’ten ayrı düÅŸünmek mümkün deÄŸildir. Bu makalede
bu iliÅŸki üzerinde durulacak, Kazak atasözlerinde hadis etkisi tespit edilmeye
çalışılacaktır.

Proverbs which were uttered after long term experiences and observations areadvising words and they belong to the society. Proverbs give short and briefinformation. They carry the culture and traditions of a society up until now.When there was no written literature Kazakhs were using oral literature toexpress themselves. Proverbs are also the products of this oral literature. So we cansay the proverbs are the oldest resources to get information about societies.Proverbs don’t belong to a certain time period but they belong to all the periods oftime since they carry the characteristics of a particular culture.Islam that came to the Kazakh area around 8th century affected Kazakh life tillnow. Islamic rules and life style also effected oral and written literature and inconsequence the proverbs. So in the words of the people from Kazakh steppes areoften found hadith parts in their utterences.Hadith having deep meanings inside is the utterences and advices of the prophet.Advices in hadiths resemble to the advices that are in the proverbs. While hadiths arethe advices about decent life given by Prophet Mohammed, proverbs are the advicesthat are given by the ancestors of a society to the future generations.In conclusion Kazakh proverbs can’t be seperated from Islam.