AN INHERITANCE STRUGGLE IN THE CAUCASUS: THE LAND DEMAND FROM TSARIST RUSSIA BY MEHEMMED HASAN KHAN, A NOBLEMAN OF REVAN KHANATE (1827-1845)
KAFKASYA’DA BİR MİRAS MÜCADELESİ: REVAN HANLIĞI ASİLZADELERİNDEN MEHEMMED HASAN HAN’IN ÇARLIK RUSYASI’NDAN TOPRAK TALEBİ (1827-1845)

Bu makalede Rus işgalinden sonra yıkılan Revan Hanlığı’nın (1747-1828) asilzadelerinden Mehemmed Hasan Han’ın Çarlık Rusyası yetkililerine müracaat ederek Rus idaresince el konulan Revan çevresindeki arazilerinin kendisine iade edilmesini sağlamak için verdiği hukuk mücadelesi incelenmektedir. Mehemmed Hasan Han, Revan ve çevresindeki 11 köyde yer alan babasından kalan tiyûl statüsündeki topraklarının miras hukukuna göre kendi hakkı olduğunu iddia etmiştir. Bir süre devam eden bu mücadelenin sonucunda Kafkasya Komitesi’nin verdiği karar ile adı geçen toprakların Hasan Han’a ait olduğu ve topraklardan elde edilen gelirin kendisine ödenmesi gerektiği kabul edilmiştir. Bu hadise, sonradan Ermenistan devletinin oluşturulacağı Revan Hanlığı arazisi üzerindeki Türk varlığı ve bölgenin Revan Türklerine ait olduğunun kabul ve tasdik edilmesi bakımından son derece önemlidir. Konuyla ilgili kaynaklar; Hasan Han’ın Farsça kaleme aldığı mektup ve bunun Rusça tercümesi, Kafkasya Namestniği’nin St. Petersburg ile yazışmaları, Kafkasya Komitesi’nin nihai kararı ve diğer Rusça ana kaynaklardan oluşmaktadır.

This paper investigates the legal struggle of Mehemmed Hasan Khan, who was the nobleman of Revan Khanate (1747-1828) which was destroyed after the Russian invasion, with the authorities of Tsarist Russia. Mehemmed Hasan Khan applied to the Tsarist Russia for the return of the land around Revan which was confiscated by the Russian administration at the time. In his application, Mehemmed Hasan Han claimed that he inherited 11 villages around Revan according to tiyul status, and under the law of inheritance. As a result of this legal struggle which was going on for a while, the Caucasus Committee accepted that the mentioned lands belong to him and granted the income from those lands to him. This event is extremely important in terms of acknowledging and confirming the Turkish presence on the land of Revan Khanate, where the Armenian state will be formed, and that the region belongs to the Revan Turks. Relevant sources; the letter written by Hasan Han in Persian and its Russian translation, the Caucasus regent’s correspondences with St. Petersburg, the final decision of the Caucasus Committee and other Russian main sources.