The First Official Music School of the Ottoman Empire: Dârülelhân
OSMANLI DEVLETİ’NİN İLK SİVİL MUSİKÎ OKULU: DÂRÜLELHÂN

Bu çalışmanın amacı Osmanlı toplumunda oldukça deÄŸer verilen musikinin ıslahı, muhafazası
ve öÄŸretimi için açılan Dârülelhân’ın konservatuvara dönüÅŸene dek geçirdiÄŸi süreci ele
almaktır. Dârülelhân Osmanlı Devleti’nde Maarif Nezareti’ne baÄŸlı ilk resmî musikî okulu
olması bakımından önemlidir. Bu okulun günümüz Ä°stanbul Konservatuvarı’nın temelini
oluÅŸturması önemini bir kat daha arttırmaktadır. Kurumun tarihî önemi bizi böyle bir araÅŸtırmaya
sevk etti.
GiriÅŸ kısmında uzun yıllardan beri süregelen musikinin öÄŸrenim ve topluma aktarım yollarından
kısaca bahsedilmiÅŸtir. Mehterhane, Enderun’un musikî kısmı, Muzika-i Hümayun,
Mevlevihane, musikî esnafı loncalarının musikinin nesilden nesile aktarımında nasıl rol
aldığına deÄŸinilmiÅŸtir. Devamında Dârülelhân gibi bir eÄŸitim kurumuna neden ihtiyaç duyulduÄŸu
izah edilmiÅŸtir Bu okul açılmadan önce musikî ile ilgili iÅŸleri düzenleyecek ve böyle bir
okulun açılışı için hazırlık yapacak olan Musikî Encümeni’nin kuruluÅŸu anlatılmıştır. Bu
heyet tarafından hazırlanan talimatnameden bahsedilmiÅŸtir. Bu talimatnameye göre Musikî
Encümeni’nin görevleri ve açılacak olan Dârülelhân ile ilgili hükümler ele alınmıştır. BaÅŸbakanlık
Osmanlı ArÅŸivi’nden yararlanarak bulduÄŸumuz belgeler ışığında encümenin faaliyetleri
anlatılmıştır. Nihayet Dârülelhân’ın kuruluÅŸu, eÄŸitim öÄŸretimi ve teÅŸkilatı hakkında bilgi
verilmiÅŸtir. Ancak mütareke döneminin beraberinde getirmiÅŸ olduÄŸu olumsuz koÅŸullar nedeniyle
okulun eÄŸitim-öÄŸretiminde birçok aksaklıklar ortaya çıkmıştır. Özellikle zükûr (erkek) ve inas
(kız) olarak iki kısım ÅŸeklinde açılan bu eÄŸitim müessesesinin sorunları ele alınmıştır. Nitekim
zükûr kısmı bu sorunlar nedeniyle kapatılmak zorunda kalınmıştı. Böylece sadece kadınların
devam ettiği inas kısmı varlığını devam ettirmişti.
Bu çalışmada ulaÅŸabildiÄŸimiz kaynaklar ve belgeler doÄŸrultusunda kurumun öÄŸretim kadrosuna,
öÄŸrenci sayısına ve ders programlarına yer verilmiÅŸtir. Nihayet Cumhuriyet’in ilanı ile
birlikte yeniden yapılandırılan Dârülelhân yeni bir teÅŸkilatlanma ile konservatuvara dönüÅŸtürülmesine
kadarki faaliyetleri anlatılmıştır. EÄŸitim öÄŸretimin yanı sıra, Türk musikisinin
bilinen tüm eserleri notaya alınarak kaydedilmiÅŸ ve bir külliyat hazırlanmıştır.

The aim of this study is to consider the activities of Dârülelhân.This institutionwas opened for breeding, housing and training of music which is highly valued inOttoman society. Within the process Dârülelhân transformed to a western formationnamed “Conservatory”. Dârülelhân is important because of being the first officialmusic school which was bound to Ministry of Education. Besides, forming thefundamental of Ä°stanbul Conservatory increases its importance. Making of thisstudy the historical importance of the institute played role.In the beginning we discussed the education of music and its tranfer to the society.The roles of “Mehterhane”, music section of “Enderun”, “Muzika-i Hümâyun”,“Mevlevihane” and music guilds are examined in this process. The necessities of theinstitute of Dârülelhân is explained. After all, establishment of “Musikî Encümeni”is more important than Dârülelhân. This commission prepared the sub-structure ofDârülelhân and made a regulation. According to the regulation duties of MusikiEncümeni and the rules dealing with Dârülelhân are determined. By usingOttoman Archive documents, the activities of Musiki Encümeni is explained.Finally, the establisment of Dârülelhân and its organization are examined. Onaccount of the negative conditions of Armistice Period, a lot of problems occured.Especially, the matters of the parts of school named zükûr which was for men andinas which was for women discussed. As a matter of fact the part named zükûr wasclosed for these reasons. Thus, merely the part named inas protected its existance.Instruction staff of the institute, number of students, lesson programmes areexamined. After the declaration of the Republic, Dârülelhân was put in order onceagain. A new organization planned. In this its activities determined until itsconversion itnto “Conservatory”. All the works of art recorded by the instutite andprepared a collection.