THE VIEWS OF PEYAMI SAFA ON TURKISH REVOLUTION
PEYAMİ SAFA’NIN TÜRK INKILÂBINA BAKIŞI

Osmanlı modernleÅŸmesi, 19.yüzyıldan itibaren, Mülkiye – Harbiye – Tıbbiye
üçlemesiyle sembolleÅŸen okullarda yetiÅŸen nesiller tarafından yürütülmüÅŸtür.
Liyakate dayalı zorlu eÄŸitimlerden geçerek bürokraside yükselen kadrolar,
özellikle yüzyılın ikinci yarısından itibaren pozitif bilimlerin bilginin tek kaynağı
olduÄŸu düÅŸüncesinin tesirinde kalmışlardır. Geleneksel deÄŸerlere ve monarÅŸiye
karşı sadakatini yitiren aydınların sözcülüÄŸünü üstlenen Ä°çtihad mecmuasında,
II. MeÅŸrutiyet Dönemi’nde (1908–1918) dile getirilen görüÅŸler, Cumhuriyet’in
ilanından sonra Türk inkılâbı olarak hayata geçirilmiÅŸtir. Safa,
köklü deÄŸiÅŸimlerin medeniyetçilik ve milliyetçilik prensiplerinden doÄŸduÄŸunu
düÅŸünür. Türk toplumu riyazileÅŸerek ve siteleÅŸerek Batı medeniyetine uyumlu
hale gelecektir. Türk inkılâbı zaruri ve doÄŸal süreçlerden kaynaklanmıştır. Tek
parti vesayetinde gerçekleÅŸtirilmesi de doÄŸaldır. 1950 sonrasında müfrit inkılâpçı
aydınların görmek istemediÄŸi husus, 19.yüzyılın bitiminden itibaren pozitivist,
materyalist bilim anlayışının Batı’da da sarsılmış olmasıdır. Dini deÄŸerler toplum
hayatında görünür olmaya baÅŸlamıştır. Milliyetçilik, manevi deÄŸerlerin ve
demokrasinin koruyucu bir ÅŸemsiyesi haline gelmiÅŸtir. Safa, 27 Mayıs Hükümet
Darbesi’nden sonra da bu çizginin önemli bir temsilcisi olmuÅŸtur.

Ottoman modernisation, since 19th century, was implemented by the generation whowas brought up by Mulkiye – Military School – Medical School triology. Executiveswho were promoted according to merit system in bureaucracy after being educated fora long time, was influenced by positivism especially in the second half of the century.The idea suttered in II. Constitutionalist Period (1908-1918) and in a journal calledÄ°çtihad, which was the voice of the intellectuals who lost loyalty to monarchy andtraditional values, were implemented as Turkish Revolution after the Declaration ofthe Republic. Safa, thought that radical changes are caused by nationalism andmodernisation. Turkish community would accommodateto Western civilisation byadopting mathematical correctness and being a city-state. Turkish Revolution causedby natural and compulsory processes. Also, it’s natural that it was done by single-partytutelaga. The point which the intellectuals miss, after the 19th century positivist andmaterialist scientific understanding’s popularity decreased in Western mentality, too.Spiritual values began to appear in the community and nationalism, became theprotectionist of spiritual values and democracy. Safa, has been a significantrepresentative of this view after 27 May Coup.