Compherending Chingiz Aitmatov in Turkey
Türkiye'de Cengiz Aytmatov'u Anlamak


Kendi halkının hayatını anlatması, mensubu olduğu milletin kültür değerlerine eserlerinde yer vermesi onun doğal hakkıdır ve bunu da yapmak zorundadır. Buradan hareket ederek millî olanı evrensele çıkarmak ise büyük yazarların yapabileceği bir iştir. Cengiz Aytmatov Kassandra Damgası ile bunu başarmıştır.

Sovyet yazarı, Kırgız veya Türk milliyetçisi diye belli bir kalıba sokmak, ona yapılacak belki de en büyük haksızlıktır. Zira, “Yazar, ufkunu milli olanın ötesine doğru genişletmek, 'evrensel' olana ulaşmak için gayret göstermek durumundadır. İyi bir yazar, 'tipik insan' ortaya koyma ustalığına erişen yazardır.” Evrensellik ise yazarın ulaşabileceği en son noktadır. Kendi halkının hayatını anlatması, mensubu olduğu milletin kültür değerlerine eserlerinde yer vermesi onun doğal hakkıdır ve bunu da yapmak zorundadır. Buradan hareket ederek millî olanı evrensele çıkarmak ise büyük yazarların yapabileceği bir iştir. Cengiz Aytmatov Kassandra Damgası ile bunu başarmıştır.


Labels »  

Abstract
It is unjust to call Chingiz Aitmatov a Soviet writer, Kirghiz or Turkish nationalist. It is because, a great writer is supposed to exhoust his ability to take his horizon behind what is national and to reach what is universal. A good writer is the one who has reached to the level of creating a typical humanbeing in his/her works. Universalism is the highist level for a writer to achieve. Of course it is natural right of a writer to write about the life of his/her own fellows and their culture. However, taking the national aspects to the level of universal is a task of a great writer. Chingiz Aitmatov has achieved this in his lastest work Tavro Kassandri (The Mark of Cassandra). In his early works he glorified “the socialist realism” probably because he had to. Then when his book The Day Lasts More Than Hundred Years appeared in print his readers, especially in Turkey, discovered the national aspects hidden between lines. So, the profile of his readers in Turkey changed. It can be traced by just looking into the reviews of his works in Turkish. Then, The Place of Skull came out in print. In this book he suggested that the religion or any kind of belief was the solution for alcholism, drug dealing, and social conditions in the former Soviet Union. Finally, The Mark of Cassandra made it clear that he is a great writer and he achieved “universalism” in his work. Therefore, he was even nominated for the Nobel Prize in 1999.

Keywords »