ÇAĞATAYCA KELİLE VE DİMNE TERCÜMELERİ
TRANSLATIONS OF KALILA WA DIMNA IN CHAGATAI TURKISH

14. yüzyıldan günümüze deÄŸiÅŸik müellif/mütercimler tarafından farklı
edebî ÅŸekillerde, farklı kaynaklardan, farklı hacimlerde yapılan Batı Türkçesi
Kelile ve Dimne metinleri üzerine ülkemizde farklı disiplinlerde birçok akademik
çalışma yapılmıştır. Öte yandan DoÄŸu Türkçesi’ne (ÇaÄŸatayça’ya)
yapılan Kelile ve Dimne tercümeleri üzerine Türkiye’de henüz kapsamlı bir
çalışma yapılmamıştır. Hâlbuki Kelile ve Dimne metinleri üzerine genel
deÄŸerlendirmeler yapmak ve DoÄŸu-Batı Türkçesi içinde aynı edebî eseri karşılaÅŸtırabilmek
için DoÄŸu Türkçesi metinlerinin de bilimsel neÅŸirlerinin
yapılması gerekmektedir. Bilimsel neÅŸir öncesinde de araÅŸtırmacılara yol göstermek
için DoÄŸu Türkçesiyle yazılmış Kelile ve Dimne metinlerinin bir dökümünün
yapılması yerinde olacaktır.
Bu gereklilikten hareketle bu çalışmada daha önce Türkiye Türkoloji’sinde
pek bilinmeyen ÇaÄŸatay Türkçesiyle kaleme alınmış Kelile ve Dimne nüshalarını
tespit edebildiÄŸimiz kadarıyla bir araya getirmeye çalıştık. Dünyanın
farklı ülkelerinin kütüphanelerinde yer alan söz konusu bu eserlerden görebildiklerimiz
tafsilatıyla tavsif edildi; bizzat inceleme imkânı bulamadığımız
eserlerin katalog bilgilerinin tercümeleri bir araya getirilerek araÅŸtırmacıların
dikkatine sunulmaya çalışılmıştır.

Many academics in different disciplines studied Kalila wa Dimna texts in WesternTurkish from since the fourteenth century. These texts were composed by variousauthors/translators relying on different sources and reflecting a variety of literaryforms.However, there are still no comprehensive works in Turkey analyzing Kalila waDimna translations in Eastern (Chagatai) Turkish.It is essential to have critical editions of the texts in Eastern Turkish in order toevaluate Kalila and Dimna texts and compare the same literary work in its Westernand Eastern variations of Turkish.However, before engaging in such critical editions it is necessary to have a list ofKalila wa Dimna texts produced in Eastern Turkish to guide researchers.This necessity led this study to document, as far as possible, copies of Kalila waDimna texts produced in Chagatai Turkish but left somehow in oblivion inTurkological studies in Turkey. This study presents a detailed introduction to thosetexts in various libraries that the author has personally examined. Those notpersonally examined are presented by relying on current catalog information forfurther research.