Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi > TKİ Dergisi |

Tanzimat Meclisi’nde Görülen İlk Rüşvet Davası: “TATBÎK-İ MÜHÜR” MESELESİ VE PERDE ARKASI


Tanzimat Devri devlet adamlarının siyasi mücadeleleri ve bunların yol açtığı krizler, Osmanlı Devleti tarihinde önemli bir yer tutmaktadır. Birbirlerini iktidardan düşürmek isteyen devlet ricâli, eline geçen en ufak fırsatı dahi değerlendirmekten geri durmamıştır.

Tanzimat Devri devlet adamlarının siyasi mücadeleleri ve bunların yol
açtığı krizler, Osmanlı Devleti tarihinde önemli bir yer tutmaktadır. Birbirlerini
iktidardan düşürmek isteyen devlet ricâli, eline geçen en ufak fırsatı
dahi değerlendirmekten geri durmamıştır. Bu bağlamda, döneme damgasını
vuran Bâbıâlî-saray rekabetinin en çarpıcı örneklerinden birisi de Mustafa
Reşid Paşa ile Damat Mehmed Ali Paşa arasından yaşanan “tatbîk-i mühür”
meselesidir ki Cevdet Paşa’ya göre, Tanzimat Meclisi’nin gizli
kuruluş amacı, rüşvetçilikle suçlanan Mehmed Ali Paşa’nın yargılanmasıdır.
Lütfi Efendi’nin de doğruladığı söz konusu iddia ise devrin önde
gelen siyasi aktörleri arasında yaşanan iktidar kavgalarının, devrin kurumları
ve bunların işleyişine yön verecek kadar önemli ve tesirli olduğunu
göstermektedir. Ayrıca onların rekabetleri, Avrupalı devletlerin Osmanlı
Devleti’nin içişlerine müdahalelerini de kolaylaştırmıştır. Hatta bu rüşvet
davası, tarafların kendilerini aklamak maksadıyla Fransa’da konu üzerine
çeşitli eserler kaleme aldırdıkları, uluslar arası arenada tartışılan bir mesele
halini almıştır. Tatbîk-i mühür, bu bakımdan da ayrıcalıklı ve önemli bir
hadisedir. Bu makaleyle, söz konusu siyasi rekabet ekseninde meselenin
seyri ve perde arkası Türk, Fransız arşivleri, yerli-yabancı gazeteler ve çeşitli
kaynaklarla ortaya konmaya çalışılmıştır.


Etiketler »  

Abstract
Political competition of high goverment officials of Tanzimat Era and crisis thathappened because of them take an important place in the history of Ottoman Empire. Inorder to overthrow each other, state officals used every single opportunity that they got. Inthis a context, one of the significiant examples of Sublime Porte-palace struggle whichmarked the period is the “tatbîk-i mühür” incident that happened between MustafaReşit Pasha and Son-in-law Mehmet Ali Pasha, and also according to Cevdet Pasha,the secret purpose of founding The Council Of Tanzimat was to judge Mehmet AliPasha who was accused of being a briber. The claim in question that had been verifed byLütfi Efendi shows taht leading to the power struggle taking place between the politicalactors of the era was very important and effective to give direction to the instution of theperiod and its functioning. In addition, their rivalries made easier the intervention ofEuropean States in the internal affairs of Ottoman Empire. Even, this had been a casebeing discussed in the international area in especially France where parties put down onpaper various works on this subject to justify themselves. In this respect, “tatbîk-imühür” is a privileged and important event. Through these article, the background andthe course of the issue of this political competitive environment was put forth withvarious sources, Turkish and French archives and with the domestic and foreignnewspapers.

Keywords »