ORHAN KEMAL’İN NÂZIM’I: EDEBİYATTA VE YAŞAMDA BİR YOL GÖSTERİCİ
ORHAN KEMAL'S NÂZIM: THE MENTOR IN LITERATURE AND LIFE

Nâzım Hikmet ve Orhan Kemal karşılaşması edebiyatımızdaki önemli karşılaşmalardan biridir. Öyle ki bu karşılaşma neticesinde şair Raşit Kemali, hikâye ve roman yazarı Orhan Kemal’e dönüşür. Bu ilişkinin taraflarından Nâzım Hikmet, büyük bir şair olarak kendini kanıtlamış, geniş kitlelerin hayranlığını kazanmış, çoktan isim yapmış bir şairken, Raşit Kemali şiirlerinden ilham aldığı Nâzım Hikmet karşısından ikincil olmayı ve yetersizliği yoğun bir endişeyle hisseden taraf olarak belirir. Şiirde var olmak isteyen genç şair için Nâzım Hikmet’in beğenisini kazanmak çok önemlidir. Aralarında bir usta-çırak ilişkisi başlar. Bu ilişki boyunca Nâzım Hikmet, bilgi birikim ve deneyimini yeteneğine güvendiği Raşit Kemali’ye kibirsiz, cömertçe aktaran bir usta olarak belirir. Eleştirel tavrından ödün vermeyerek Raşit Kemali’yi şiirde yetersiz bulur ve onu düzyazıya yönlendirir. Şiire olan tutkusuna rağmen Raşit Kemali Nâzım Hikmet’in sözünü dinler, onun yönlendirmelerini takip ederek çok daha başarılı olacağı düzyazıyla ilgilenmeye başlar. Bu haliyle o, zaman zaman ustasına kırılsa, öfke duysa da ustasının kendisi için çizdiği yolu benimser. Ayrıca Nâzım Hikmet, Orhan Kemal için sadece edebiyatta değil, “doğru” insan olmada da bir ustadır. Bu makale onların ilişkisi hakkında başta Orhan Kemal’in anıları olmak üzere, Nâzım Hikmet’in Kemal Tahir’e, Mehmet Fuat’a yazdığı mektuplar, verdiği mülakatlar ve Kemal Sülker’in aktardıkları esas alınarak ayrıntılı bir biçimde düşünmeyi amaçlar çünkü böyle bir çaba Orhan Kemal’in edebiyat yolculuğunu anlamanın yanı sıra, Nâzım Hikmet’in de sanat ve yaşam söz konusu olduğunda nasıl bir yol gösterici olduğunu, neden usta, üstat gibi sıfatlara layık bulunduğunu anlamaya katkı sağlar.

The encounter between Nâzım Hikmet and Orhan Kemal is quiet important in our literature. As a result of this encounter, Raşit Kemali who was a poet in the beginning, turns into story writer and novel author, Orhan Kemal. At the beginning, we have Nâzım Hikmet who is already a big name in literature. He is admired by the masses and is an established poet. On the other hand, we have Raşit Kemali, who is an aspiring poet and looks up to Nâzım Hikmet. He feels extremely anxious and inadequate, at the same time. He is inspired by Nâzım Hikmet but at the same time, he feels that he is secondary only to Nâzım Hikmet. The young poet feels that he needs Nâzım Hikmet’s approval to be a poet. The apprentice and master relationship begins between them. Throughout their relationship, Nâzım Hikmet trusts Raşit Kemali’s talent and becomes a mentor whom he shares his knowledge and experiences without arrogance and with generosity. Nâzım Hikmet, by not making concessions from his critical attitude, finds Raşit Kemali’s poems inadequate and directs him to prose. Despite his passion for poetry, Raşit Kemali listens to Nâzım Hikmet and follows his directions. He starts to be busy with prose where he is more successful than poetry. As it stands, he sometimes feels disappointment and anger towards his master but in the end, he accepts and internalizes the way which is taught by his master. Moreover for Orhan Kemal, Nâzım Hikmet is not only a mentor in literature but also a mentor who teaches being a “rightful” person. This article aims to discuss their relationship in a detailed way through firstly Orhan Kemal's memories, the letters written by Nâzım Hikmet to Kemal Tahir and Mehmet Fuat, Nâzım Hikmet's interviews and Kemal Sülker's telling because such an aim provides both understanding of Orhan Kemal’s literary journey and finds out the attributed identifications to Nâzım Hikmet such as the master, the mentor in literature and life.