MÜTERCİMİ BELİRSİZ BİR KASÎDE-İ BÜRDE TERCÜMESİ
“A TRANSLATION OF A QASIDA AL BURDA WITH AN UNKNOWN TRANSLATOR”

Hz. Peygamber’in hayatının her safhası başta na’t olmak üzere siyer, mevlid, hilye,
mirâciyye, gazavât-nâme ve kırk hadis gibi çeşitli türlerle ele alınmış ve ona duyulan
sonsuz muhabbetin tezahürü olarak bu türlerde manzum ya da mensur pek çok eser
vücuda getirilmiştir. Hz. Muhammed ile alakalı konuların tümünü içine alan ve
bilhassa onun övgüsüne yer veren na’tlar, dinî literatürde en fazla örneği olan edebî tür
hüviyetindedir. Resulullah’ı methetmek amacıyla kaleme alınan na’tlar içerisinde Ka’b
b. Züheyr’in (ö. 24/645?) kasidesinin ayrı bir yeri ve önemi vardır. İlk beytinin başında
geçen Bânet Su’âd ifadesiyle veya Hz. Peygamber’in kendisine hediye ettiği hırkaya
istinaden Kasîde-i Bürde adıyla anılan bu manzume, söz konusu türe öncülük etmiş ve
Bûsîrî’nin (ö. 696/1297?) kasidesine de ilham kaynağı olmuştur. Bûsîrî’nin Arapça
tanzim ettiği ve el-Kevâkibü’d-Dürriyye fî Medhi Hayri’l-Beriyye adını verdiği bu şiir,
kafiye harfinden dolayı el-Kasîdetü’l-Mîmiyye, şairin yakalandığı hastalıktan
kurtulmasına vesile olduğu için Kasîde-i Bür’e ve söz konusu olayın rüyasında
Resulullah’ın elinden hırka giyerek gerçekleşmesi rivayetine dayanarak da Kasîde-i
Bürde olarak tanınmıştır. Tüm İslam dünyasında olduğu gibi Türk kültür ve
edebiyatında da çok geniş ve derin yansımaları olan Kasîde-i Bürde, manzum veya
mensur biçimde defalarca dilimize tercüme edilmiş, hakkında şerhler yazılmış ve sözü
edilen kaside için tahmis ve tezyiller kaleme alınmıştır. Abdurrahim Karahisarî, Ahmedi Rıdvân, Kemal Paşa-zâde, Le’âlî, Şemseddin Sivasî ve Nahîfî gibi tanınmış şairlerin
yanında belli bir şöhrete ulaşamamış birçok şair tarafından Türkçeye nazmen tercüme
edilen bu meşhur na’tın mütercimi belirsiz çevirileri de oldukça fazladır. Bu makalede
Bûsîrî’nin Kasîde-i Bürde’sine kim tarafından ve ne zaman yapıldığı meçhul olan
manzum bir tercüme ele alınacaktır. Çalışmada öncelikle Ka’b b. Züheyr ile Bûsîrî’nin
Kasîde-i Bürde’leri hakkında genel bilgi verilecek, ardından 160 beyitten müteşekkil olan
tercümenin şekil ve muhteva özellikleri üzerinde durulacak ve İstanbul Üniversitesi
Nadir Eserler Kütüphanesi TY 1990 ve TY 3277 numaralarda kayıtlı iki nüshasından
hareketle hazırlanan tenkitli metni sunulacaktır.

Every stage of the Prophet’s life has been told through various genres, such as siyar,mawlid, hilya, mirajiya, gazavât-nâma and the forty hadiths, and primarily in na’t.Many works in verse or prose were produced in these genres as a manifestation of theinfinite love for the Prophet. The na’t, which includes all subjects related to the ProphetMuhammad and especially praises him, is the literary genre with the most examples inreligious literature. Ka’b b. Zuhayr’s (d. 24/645?) ode has a special place and importanceamong the na’t, written in praise of the Prophet. This poem, known as Qasida al-Burdadue to the phrase Banat Su’âd at the beginning of its first couplet or in reference to themantle awarded to the poet by the Prophet, pioneered this genre and inspired Busiri’s (d.696/1297?) ode. This poem, which Busiri composed in Arabic and titled Al-Kawākib adDurrīya fī Madģ Khayr al-Barīya, is known as Qasīdat al-Mīmiyya because of itsrhyming letter, Qasīda al-Bür’e because it was instrumental in the poet’s recovery fromhis illness, and Qasīda al-Bürde because of the narration that his recovery took place inhis dream by wearing a mantle from the hands of the Messenger of Allah. The Qasida alBurda, which has extensive and deep reflections in Turkish culture and literature, aselsewhere in the whole Islamic world, has been translated into Turkish many times inverse or prose, commentaries have been written about it, and quintuplets and tazyīl havebeen written for the said ode. This famous na’t has been translated into Turkish in verseby well-known poets, such as Abdurrahim Karahisarî, Ahmad-i Rıdvân, Kemal Paşazâde, Le’âlî, Şemseddin Sivasî, and Nahîfî, as well as by others who did not achieve fame;however, there are also many translations of this poem whose translators are unknown.This paper examines a poetic translation of Busiri’s Qasida al-Burda, whose author anddate are unknown. The study first provides general information about Ka’b b. Zuhayrand Busiri’s Qasida al-Burda then addresses the form and content of the translation,which consists of 160 couplets. In addition, it presents a critical text based on two copiesof the poem, which are registered in the Istanbul University Rare Works Library,numbered TY 1990 and TY 3277