Klâsik Türk şiirinde, kelimelerin oluşturduğu hayal dünyasına girmek, kelimenin arka planındaki çağrışım genişliği ve kültürün kelimede ortaya çıkan boyutunu ele almakla mümkündür. Bir beytin tam manasıyla anlam-landırılabilmesi için, kelimelerin sözlük anlamlarının ve yüklendikleri sembolik değerlerin bilinmesi gerekir. Bu amaçla beyte yaklaştığımızda anlamın, ya teşbih, istiare, mecaz, telmih, tevriye gibi anlamla ilgili sanatlar yoluyla; ya da kelimenin yazılışı ve harfleriyle ilgili hatırlatmalara dayanarak, gizlendiği görülür. Beyti okumak, şâirin fikir ve hayal dünyasını kavramak ve klâsik şiiri oluşturan malzemeyi kullanmadaki orijinalitesini tespit etmek, beytin tek tek kelimeleri üzerinde durarak, kelimelerin harflerinin arkasına gizlenmiş hayal dünyasına girmek, beytin layıkıyla anlaşılmasını sağlayacaktır. Kelimelerin beytin anlaşılmasındaki mühim rolünden hareketle, Fuzûlî'nin “Gayrı” redifli gazelindeki “Hevâ” kelimesi ve kelimenin neyin içinden geçen hava, aşk, hevâ vü heves(heves/istek), nağme anlamları ile oluşturulan arka planındaki hayal dünyasına, bu sahadaki bilim adamlarının kelimeyi ve beyti anlamlandırmasına, daha sonra da Fuzûlî'nin başka beyitlerinde ve diğer şâirlerde kelimenin kullanımına değinilmiştir. Ayrıca beyitteki anlamın, daha belirgin olarak ortaya çıkması için, âh ve hevâ kelimelerinin ilişkisi üzerinde durularak, hevâ kelimesine yüklenilen sembolik değer tespit edilmiştir.
Fuzûlî'nin
Fuzuli’s "Hevâdan Gayri"
Klâsik Türk şiirinde, kelimelerin oluşturduğu hayal dünyasına girmek, kelimenin arka planındaki çağrışım genişliği ve kültürün kelimede ortaya çıkan boyutunu ele almakla mümkündür.
Etiketler »
Abstract
In classical Turkish poem, to enter into the imaginary world created by words, it is possible only to analyze the background and the civilization appearing in words. To comprehend the couplet throughly it is necessary to know both literary meaning and symbolic values of words. It appears that the meaning of couplet is hidden behind teşbih (simile), istiare (metaphore), mecaz (metaphore), telmih (allusion), tevriye (allegory) which are all artistic ways having ties with meaning or the script. Reading the couplet, comprehending the imaginary world of a poet, pointing out the originality of poet’s use of words, stressing on each word of a couplet will definitely help understand the complet as it should be.
Regarding the important role of word in understanding the complet, in this study touched upon the imaginary world created by the word “hevâ” in Fuzûli’s gazel rhyming “gayri” and word’s meanins such as air, love, inclination and desire, tone, and analises of critics in the field, and Fuzûli’s use of word in his other works. Moreover, in order to shed light on the meaning of a couplet, relationship between word “âh (sigh)” and “hevâ (inclination)” and from this the symbol of the word “hevâ” have been pointed out.
Keywords »
İlgili Haberler