KAŞGARLI MAHMUD’UN DÎVÂNÜ LÛGATİ’T-TÜRK ADLI ESERİNDEKİ TÜRK DÜNYASI HARİTASI ÜZERİNE DÜŞÜNCELER VE YORUMLAR
THOUGHTS ON THE KAŞGARLI MAHMUD’S DÎVÂNÜ LÛGÂTİ’T-TÜRK AND THE MAP OF TURKIC WORLD IN IT


Kaşgarlı Mahmud’un Dîvânü Lûgati’t-Türk’te çizdiği harita, Türklerin yaşadığı coğrafyayı detaylı olarak gösteren ve günümüze gelen ilk Türk dünyası haritasıdır.

Kaşgarlı Mahmud’un Dîvânü Lûgati’t-Türk’te çizdiği harita, Türklerin yaşadığı coğrafyayı detaylı olarak gösteren ve günümüze gelen ilk Türk dünyası haritasıdır. Yaşadığı çağdaki Türk toplumunun dil özelliklerini ve kültür unsurlarını, Türk boyları ile komşuları arasındaki ilişkileri ele alan Kaşgarlı, Divanına eklediği bu Türk dünyası haritası ile Türkoloji bilimine çok önemli katkılar sağlamıştır. Kaşgarlı Mahmud’un Türk dünyası haritası basit ve plan şeklindedir. İslâm ülkeleri düzenli bir şekilde planlanıp bölgelere ayrılmıştır. Bu ülkeler ele alınırken, yazar güneyden kuzeye doğru, yani sağdan sola sınırdan sınıra kolay ve basit bir çizim uygulamıştır. Haritada dağların kırmızı, denizlerin yeşil, ırmakların mavi, kumluk alanların ise sarı renklerle çizilmiş olması, daha önce İslâm haritacılarının kullandığı bir tekniktir. Kaşgarlı Mahmud’un eserine ekli olan Türk dünyası haritası, onun kitabının metninde bulunmayan birçok bilgiyi ihtiva etmesi itibariyle bir tarih kaynağıdır.


Etiketler »  

Abstract
The Turkic World Map drawn by Kashgarlı Mahmut in his Dîvânü Lûgati’t-Türkis the first of its kind to depict the geography of the Turkic world in detail so far. Takinginto consideration the language features and cultural characteristics of the Turkish societyof his age, the Turkish tribes and their interaction, Kashgarlı, with this map included inhis collection, made serious contribution to Turkology. Mahmud’s map is quite simpleand looks like a rough scetch. The Islamic world in the map is divided into regionsregularly. In dealing with the separate countries, the author seems to have preferred tofollow a simple method drawing direct lines from South to North, i.e., from East toWest. In the map, the mountains are shown in red, the rivers in blue and the sandyplaces in yellow, a technique used in the Islamic cartography in the past. This map is asource for history since it contains valuable information that can not be found in themain text.

Keywords »