Memlükler Döneminde Yazılmış Bilinmeyen Bir Eser: DÎVÂN-I RÛHÎ
AN UNKNOWN LITERARY WORK OF MAMLUKIAN PERIOD: DİVAN-I RÛHÎ

Bu makalede Memlükler döneminde yazılmış olan ve bugüne kadar hakkında
herhangi bir araştırmaya tesadüf etmediğimiz Dîvân-ı Rûhî adlı eser ele alınmıştır.
Öncelikle Memlükler devleti hakkında tarihi bilgiler verilmiştir. Bunun akabinde
Memlükler döneminde Mısır’da gelişen Türk Dili ve Edebiyatı değerlendirilmiştir.
Daha sonra adı geçen bölgede yazılmış olan Türkçe eserler kısaca ele alınmıştır.
Klasik Türk Edebiyatı tarihi ile ilgili kaynaklarda Memlükler döneminde yaşamış
olan Rûhî mahlaslı bir şairin zikredilmediği vurgulanmıştır. British Museum’da
bulunan ve Sultan Kayıtbay döneminde yazılmış olan dîvân şekil ve muhteva
olarak incelenmiştir. Divanın sultanın kütüphanesi için hazırlanmış, cilt ve yazı
gibi hususlar bakımından çeken bir eser olduğuna değinilmiştir. Rûhî’nin daha çok
dini tasavvufi şiirler kaleme aldığı kaydedilmiştir. Araştırmamızın konusunu teşkil
eden Rûhî’nin şairlik ve prozodi bakımından başarılı olmadığı ancak eserinin dil
bakımından incelemeye değer olduğu kaydedilmiştir. Memlük Sultan’ı Kayıtbay,
onun şehzadesi Melikü’n-Nasr ve Rûhî’nin mevcut şiirlerinden yola çıkarak XV.
asır Mısır’ında tasavvufi şiir yazmanın bir gelenek haline geldiği vurgulanmıştır.
En son olarak da Rûhî’nin divanından seçilen bazı şiirlerin transkribe metni
sunulmuştur.

In this article, the literary work called Dîvan-ı Rûhî, written in the era of theMamelukes, and about which we have not encountered in any research up to nowhas been dealt with. First of all, the historical knowledge related to the MamelukesState has been given. After that, Turkish Language and Literature developed inEgypt during the Mamelukes period has been evaluated. Then, the Turkish pieces ofart written in the area whose name has been mentioned have been taken in hand. Inthe sources regarding the Classical Turkish Literature, it has been emphasized that apoet with the pseudonym Rûhî who lived in the Mamelukes period was notmentioned. The divan, the collected poems, existing in the British museum andwritten in the period of Sultan Kayıtbay, were analyzed in terms of form andcontent. It has been mentioned that Divan is a piece of work prepared for the libraryof the Sultan and one that is remarkable in terms of volume and writing. It has beenrecorded that Rûhî rather wrote religious and sufistic poems. It has been writtendown that Rûhî, who constituted the topic of our research, was not successful in termsof poetry and prosody, but his work of art was worth of studying with respect tolanguage. It has been emphasized that taking the point in hand from the poems ofKayıtbay, the Mameluke Sultan, and his son, the prince Melikü’n-Nasr and Rûhî,writing sufistic poems in the XVth century in Egypt became a tradition. Finally, thetranscribed text of some of the poems chosen from Rûhî’s divan, the collected poems,has been presented.