MÜSLÜMAN ESİRLER, HRİSTİYAN ARACILAR: GALATA’DA AVRUPALI FİDYE TÜCCARLARI (1600-1700)
Muslım Captıves, Chrıstıan Intermedıarıes: European Ransom Merchants ın Galata (1600-1700)

Bu çalışmanın amacı korsanlığın Akdeniz’de zirvede olduğu 17. yüzyılda

Avrupa’nın çeşitli yerlerine esir olarak götürülen Osmanlı reayasının

kurtarılmasında önemli bir pay sahibi olan Avrupalı aracı fidye tüccarlarının

rolünü ortaya koymaktır. Osmanlı İmparatorluğu’nda Avrupa’dakinin

aksine resmi bir fidye teşkilatı olmadığından Akdeniz’de esir edilen

Müslümanların kurtarılması, fidye tüccarları ile yapılan özel sözleşmeler

vasıtası ile olmaktaydı. Bu sözleşmeleri çoğu kez esirin ailesi, yakınları ya

da arkadaşları yapmaktaydı. Avrupalı fidye tüccarları, kadı huzurunda esir

yakınları ile fidye sözleşmeleri yaparak işlerine yasal bir süre. dâhilinde

işlerlik kazandırıyorlardı. Venedik, Malta, Fransa ve Dubrovnik uyruklu

fidye tüccarları (bazen diplomatlar) esir yakınları ile fidye sözleşmeleri

imzalıyorlardı. İstanbul’da Avrupalıların çoğunlukla bulundukları ve

yaşadıkları Galata’ya ait Galata Mahkeme Defterleri esir sözleşmeleri

açısından önemli bilgiler ihtiva etmektedir. Bu çalışmada sicillerde yer alan

mahkeme tutanakları (sözleşme, kefâlet ve diğer ilgili hükümler) incelenmek

sureti ile Avrupalı tüccar ve diplomatların Osmanlı uyruklarının

esaretten kurtarılmasındaki rolleri anlatılmıştır. Aynı zamanda yapılan

fidye anlaşmalarının içeriği genel hatları ile tartışılmıştır. Ayrıca neden yalnızca

belirli Avrupa ülkelerine mensup tüccarların fidye anlaşmalarında yer

aldıkları sorusuna da cevap verilmeye çalışılmıştır.

The aim of this study is to reveal the role of European ransom traders who have an important share in the rescue of Ottoman reayas who have been captured in various places in Europe during the seventeenth century, when piracy peaked in the Mediterranean. As there was no official ransom organization in the Ottoman Empire as opposed to Europe, the redemption of Muslims captured in the Mediterranean was through special contracts with ransom traders. These contracts were often made with the captive family, relatives or friends. European ransom traders made ransom contracts with their captives in the presence of the kadi in the Ottoman court, giving them work within a legal process. Venetian, Maltese, French and Ragusans ransom traders (sometimes diplomats) were signing ransom contracts with captives relatives. Galata Court Books contain important data that can be considered important in terms of ransom agreements. Thus, in this study, the minutes of the courts (contracts, bails and other related sentences) will be examined and The role of European merchants and diplomats in the liberation of Ottoman nationals from captivity has been described. At the same time, the content of the ransom agreements will be discussed in general terms. It will also be answered why only certain European country merchants were involved in ransom agreements.