Selçuklular Zamanında Anadolu'da Yemeklik Ve Diğer Madensel Tuzlara Dair Notlar
SOME NOTES ON THE USE OF DINING SALT AND OTHER CHEMICAL SALTS IN ANATOLIA IN THE TIME OF SALJUKIDS

ÖZET

Yemeklik tuz (sodyum klorür) ile, görünümleri ve bileşimleri bakımın-dan tuza benzeyen kimyasal tuzların, insanlık tarihi boyunca geniş bir kullanım sahası olmuştur. Beslenme, sağlık ve tekstil gibi değişik alanlarda tüketilen bu tuzların bir kısmı Selçuklu Türkiyesinde de işlenmiş ve ihraç edilmişlerdir. Bu devirde yemeklik tuz çıkarılan başlıca tuzlalar Erciş (Bacuneys), Sivas, Kağızman ve Tuz Gölü'nde bulunmaktadır. Ayrıca kalitesi dolayısıyla Avrupa pazarlarında rağbet gören ve kumaş boyamada kullanılan şap da önemli bir ticaret metaı idi. Yine Van Gölü civarındaki dağlardan çıkarılıp kuyumculuk, fırıncılık ve eczacılık gibi çeşitli alanlarda tüketilen milhü'l-bevrak (boraks) çeşitleri de komşu ülkelere satılıyordu.

Throughout the history of humanity, both dining salt and chemical salts were used widely for various purposes. In Saljukid Turkey, salts were processed and exported towards using them for different purposes such as in medical treatments and textiles as well as in meals. During the Saljukid period, salt mines were located at places such as Erciş, Sivas, Kağızman and Tuz Gölü (Salt Lake). Besides that, another important trade material was alum that was used in dying clothes. Since the high quality Saljukid alum, it was greatly desired in European markets. Likewise, around Lake Van various kinds of borax were extracted and exported to neighboring countries where demanded borax for the purpose of pharmacy, bakery and jewelry. Keywords: Gratitude for salt and bread, salt, salt mines, borax, alum.