Taş ve Melek: Kadı Burhaneddin’in Bir Beytini Anlamlandırmak
Stone And Angel: Making Sense of A Couplet By Kadı Burhaneddin

Bu makalede Anadolu’da gelişen edebiyatın öncü isimlerinden şair,
fakih ve devlet adamı Kadı Burhaneddin’in şiir dünyası ele alınacak; şairin
metinlerarasılık ile kültürel birikimi Türkçeye nasıl aktardığı ve şiirin anlam
dünyası içerisinde onu ne şekilde kullandığı gösterilmeye çalışılacak ve
divanında geçen bir beyit üzerinden özellikle kısas-ı enbiyâ ve
acâibü’l-mahlukât literatürü ile Fars şiirinin mecazlarının Kadı
Burhaneddin’de nasıl karşılık bulduğuna işaret edilecektir. Bu bağlamda
Kadı Burhaneddin’in 1166 numaralı gazelinin beşinci beytinde geçen
“ferişte” ve “hacer” kelimeleri arasındaki ilişki üzerinde durulacak, beytin
çok katmanlı yapısı içerisinde bu kelimelerin şair tarafından bilinçli bir
şekilde tercih edildiği ortaya konacaktır. Beytin anlamlandırılması için bu
iki kelime arasındaki ilişki klasik kaynaklara atıfla açıklanmaya çalışılacaktır.
Böylelikle Kadı Burhaneddin’in Türkçe şiir söylerken İslam kültürünün
ortak anlatılarına atıf yapma biçimi irdelenecektir. Bunları yaparken de Kadı
Burhanedddin’in şiirinde dönemin sosyal hayatının yansımaları ele alınıp
onun özellikle ahi kültürü ile ilişkisinin şiirine nasıl yansıdığı üzerinde
durulacaktır

In this article, the world of poetry of Kadı Burhaneddin, one of theimportant names and pioneers of the developing literature in Anatolia, whowas both a poet, a jurist and a state administrator, will be discussed. It will betried to show how the poet carries cultural accumulation into Turkish throughintertextuality and how he uses it in the meaning world of poetry. Inparticular, how the metaphors of the literature of qisas al-anbiyâ,acâibü'l-mahlukât and Persian poetry find a response in Kadı Burhaneddinwill be interpreted through a couplet in his divan. In this respect, therelationship between the words “ferişte” and “hacer” in the fifth couplet ofKadı Burhaneddin’s ghazal number 1166 will be emphasized, and it will beshown that these words are consciously preferred by the poet within themulti-layered structure of the couplet. In order to make sense of the couplet,the relationship between these two words will be explained by referring toclassical sources and thus it will be examined how Kadı Burhaneddin refers tothe common narratives of Islamic culture while singing Turkish poetry. Inaddition, the reflections of the social life of the period in Kadı Burhanedddin’spoetry will be shown and how his relationship with the ahi culture is reflectedin his poetry will be emphasized.