Yazarlarımızın Gözüyle Çingeneler
GYPSIES IN THE EYES OF OUR WRITERS

ÖZET

Günlük hayatta çingenelerden uzak dururuz. Onları potansiyel suçlu gibi algılar, yanımıza yaklaştıklarında tedirgin oluruz. Ve bu davranışlarımızla bilinçli bir şekilde olmasa da onları toplumdan dışladığımızı fark etmeyiz. Hatta toplumumuzda çingene kelimesinin pejoratif anlamda, çingenelere has özellikler diye düşündüğümüz bazı davranışları gösteren kişiler için kullanıl-dığı da malûmdur. Oysa çingeneler garipsediğimiz ve küçümsediğimiz hayat tarzlarını koruyarak yüzyıllardır bizimle sürekli etkileşim hâlinde yaşamaya devam etmişler; toplumun kendilerine tüm olumsuz bakış açısına rağmen hem iletişimlerini sürdürmüşler hem de kendilerine has hayatlarını ve aralarındaki sosyal dayanışmayı daima korumuşlardır. Bunun yanında şunu da belirtmek gerekir ki toplumun çingenelere karşı sergilediği tavır, çok keskin bir dışlama tavrı değildir. Çünkü bu yazı için incelenen eserlerde de görüleceği üzere çingeneler toplumun eğlencesidirler. Bu, kısmen töleranslı bir tutum olarak görülebilir.

Yazarlarımızın büyük bir kısmının toplumdaki ağırlıklı olarak olumsuz çingene imajını pozitif yönde değiştirmeye çalıştıkları söylenebilir. Fakat kimin kurgusu çingene olgusuna daha fazla tekabül etmektedir; halkınki mi, aydı-nınki mi? Bu, tartışmaya açık bir sorudur. Yaşadıkları dönemin birer aydını olan yazarların bize çizdikleri çingene resminin modern “insan” anlayışından beslendiği açıktır.

We keep ourselves away from the gypsies in our daily life. We usually think them as poten-tial criminals and feel uncomfortable when they approach to us. We push them out of our social lives. It is also a well-known fact that we use the word “gypsy” in a humiliating meaning for the people who behave like gypsies. However the gypsy society, in spite of the people's negative beliefs on them, has been continuing their close relations with the remaining part of population, keeping their own traditions and life styles. It has to be emphasized that the reaction of the people against gypsies is not a very though and specific discrimination as it is also going to be realized from the literature we studied. Gypsies are accepted as the amusing part of the societies as well and their negative life styles are tolerated in some ways. It has to be pointed out that most of the authors have tried to change the negative image of the gypsies into a positive one. But the matter is that of how the gypsies should be considered: tolerable, amusing and positive as intellectuals think or criminals and negative as public believe? Keywords: Gypsies, ethnic prejudices, freedom, joy, poverty, uneducated, crime, driven out.