“HÜSEYNİK’TEN ÇIKTIM ŞEHER YOLUNA”: HARPUT TÜRKÜSÜNDE YAŞAYAN TELGRAFÇI ÂKİF EFENDİ
“ “I TOOK THE CITY ROAD FROM HÜSEYNIK” TELEGRAPHER ÂKIF EFENDI IN A HARPUT FOLK SONG ”

Bu makale Elazığ-Harput yöresine ait Âkif türküsü veya daha bilinen
adıyla Hüseynik türküsüyle ilgilidir. Güftesinde telgrafla ilgili ifadeler
bulunan bu türkünün, Harput Telgrafhanesi’nde görev yapan Âkif isimli
bir memurun ânî ölümü üzerine yakıldığı söylenmektedir. Türkünün
muhtelif hikâyelerinde güftede geçen bazı isimlerin Âkif’le olan irtibatı söz
konusudur. Sözlü kültürde var olan rivayetlerin doğru olup olmadığına
odaklanan bu çalışma, Osmanlı kaynaklarından hareketle türkünün
başkahramanı Âkif Efendi’yi, türküde geçen Ati Hanım ve Lütfi gibi
isimleri araştırmakta; arşiv belgeleri, salnâmeler ve hatıratlar üzerinden
hayatı hakkında fazla bilgi olmayan bir taşra memurunun yaşam öyküsünü
gün yüzüne çıkarmaktadır. Türkünün hikâyesini tetkik ederek birtakım
söylentileri düzeltip bazı bilgilere açıklık getiren bu makale, kültürel bir
devamlılıkla günümüze taşınan türküler üzerinden mikro-tarih ve
biyografi çalışmaları için bir örnek sunmayı hedeflemektedir.
Anahtar Kelimeler
Osmanlı Devleti, Türkü, Biyografi, Telgraf, Harput.

This article is about the folk song of Âkif, or more commonly known as the Hüseynikfolk song, from the Elazığ-Harput region. It has repeatedly been claimed that this song,which contains expressions about the telegraph, was written after the sudden death of anofficer named Âkif, who was working at the Harput Telegraph Office during the lateOttoman period. There is a relationship between some of the names in the lyrics and Âkif,according to various rumors about the song. Focusing on whether the rumors existingin oral culture are true or not, this study investigates the biography of the protagonist ofthe folk song, Âkif Efendi, and figures such as Ati Hanım and Lütfi. It brings to light thelife story of a provincial official, about whom little was known, through archivaldocuments, yearbooks and memoirs. By correcting certain rumors and clarifyinginformation in the common stories of the song, this article aims to present an examplefor micro-history and biography studies through folk songs carried to the present daywith a cultural continuity. KeywordsThe Ottoman Empire, Folk Song, Biography, Telegraph, Harput.