ŞİRVÂNÎZÂDE MEHMED RÜŞDÜ PAŞA’NIN AMASYA SÜRGÜNÜ SIRASINDA SADIK PAŞA’YA GÖNDERDİĞİ MEKTUPLAR (1871-1872)*
“LETTERS OF ŞİRVÂNÎZÂDE MEHMED RÜŞDÜ PASHA TO SADIK PASHA DURING HIS AMASYA EXILE (1871-1872)”

Bu makale Şirvânîzâde Mehmed Rüşdü Paşa’nın Amasya sürgünü
sırasında mahmîsi Sadık Paşa’ya gönderdiği mektupların yeni harflere
aktarılmasını ve dönemin siyasi iklimi bağlamında değerlendirilmesini
amaçlamaktadır. Osmanlı Arşivi’nde Yıldız Esas Evrakı (Y.EE.) fonunda
kayıtlı ve ilk defa bu makalede yayınlanacak olan vesikalar, Sadrazam
Mahmud Nedim Paşa’nın, selefi Âli Paşa’nın bürokrasi içerisindeki
kadrolarını tasfiye ettiği, memur maaşlarında yüksek kesintiler yaptığı ve
keyfi uygulamalar yürüttüğü bir zaman aralığında kaleme alınmıştır.
Mevcut literatürde ketumiyeti malum ve resmî söylemin bir parçası
halindeki arşiv belgelerinden yararlanılarak ele alınan bu dönemin daha
iyi anlaşılabilmesi için örneğine az rastlanan bu mektupların translitere
ve analiz edilmesi elzemdir. Rüşdü Paşa gibi Âli Paşa’ya yakın ve gadre
uğrayanlar arasında sayılan bir ismin anlatısı olarak ehemmiyeti haiz
vesikalar, Paşa’nın ikbal mücadelesini, geçim sıkıntılarını ve irtibat
kurmayı arzuladığı siyasi klikleri açığa çıkarabilmek açısından kişisel
anlamda da önemli ipuçları taşır. Bu bağlamda bu makale Paşa’nın hayat
hikâyesine kısaca değindikten sonra politik ve şahsî açıdan mektuplarının
içeriğine odaklanmıştır.

AbstractThis article aims to transliterate the letters that Şirvânîzâde Mehmed Rüşdü Pashasent to his protégé, Sadık Pasha, during his Amasya exile, and evaluate them in thecontext of the political climate of the period. Registered in the Yıldız PrincipalDocuments (Y.EE.) fund of the Ottoman Archives and published for the first timevia this article, these documents were written in a period when Grand VizierMahmud Nedim Pasha was eliminating the staff of her predecessor Aali Pasha inthe state mechanism, as well as making huge cuts in civil servant salaries andcarrying out arbitrary practices. In order to better understand this period, which isdiscussed in the current literature by making use of secretive and archivaldocuments of official discourse, it is very essential to transliterate and analyze theserare letters. The documents, which are significant as the narrative of a name likeRüşdü Pasha, who was close to Aali Pasha and accepted among the oppressed, alsocarry important clues in a personal sense in terms of revealing the Pasha's strugglefor success, his financial difficulties and the political groups he wished to establishcontact with. In this context, this article focuses on the content of his letters from apolitical and personal perspective after briefly touching on Pasha's life story.