RÛHÎ'NİN ŞİİR ANLAYIŞI
UNDERSTANDING OF RUHÄ°'S POETRY

Divan şiiri diye de adlandırılan klâsik Türk şiirinin şiir, şair ve edebiyat anlayışını, bir başka ifadeyle poetikasını yansıtan derli toplu müstakil bir eser, ne divan şiirinin yaşadığı dönemde, ne de daha sonraları yazılmıştır. Konuyla ilgili Tanzimat'tan günümüze kadar hazırlanmış irili ufaklı makaleler ve bazı eserlerin bir bölümünü teşkil eden çalışmalar hazırlanmış olmakla birlikte, bunlar da maalesef yetersizdir. Böyle bir çalışmanın yapılabilmesi için önce şairlerin görüşlerinin tek tek ortaya konması gerekir.

Bu amaçla, elinizdeki çalışma hazırlanarak, 16. yüzyılın önemli şairlerinden Bağdatlı Rûhî'nin şiir anlayışı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Özellikle Rûhî'nin seçilmiş olması, kasidelerinin fahriye bölümlerinde, gazellerinin makta beyitlerinde, diğer nazım şekillerinin mahlas beyitlerinde ve diğer bazı beyitlerinde poetik görüşlere sıkça yer vermesindendir. Bu çalışmada, Rûhî'nin tek eseri olan Divan'ı taranmak suretiyle, onun; şiirin konusu, vasıfları, şekil ve anlam hususiyetleri, etkisi vb. konulardaki görüşleri ortaya konmuştur. Bunların yanında, Rûhî'nin şiir yazmak için gereken temel şartlar ve şiirden anlayanlarla alâkalı görüşlerinin yanı sıra, şiir karşılığında kullandığı kelimeler de değerlendirilmiştir.

There is hardly any well composed permanent study on the Turkish Classic Poetry (also called the Divan Poetry) neither at the time when it lived nor at the present time. However, there have been written some big and small articles and works on the issue ever since Tanzimat, which are, unfortunately, inadequate to meet the standard. In order to accomplish or deepen such study we need to know all about the opinions of a poet.To this end, the study presented here belongs to Ruhi of Baghdad, whose poetic views have been brought to light. We often come across his poetic thoughts in his last verses of lyrics (Ghazals), in his odes of self glorification and in his other pseudonym verses. This study renders the subject matters, themes, views, style and rhetoric approaches of his poetry by scanning his full anthology (Divan). In addition to these, the circumstances and views that gave birth to Ruhi's poetry and remarks of critics and his literary terms have been added.