Hadım Hafız Ahmed Paşa'nın İstanbul ve Diğer Yerlerdeki Hayratı
THE CHARITIES OF HADIM HAFIZ AHMED PASHA IN ISTANBUL AND ELSEWHERE

XVII. yüzyıl başlarında İstanbul başta olmak üzere Mısır, Anadolu, Rumeli ve bazı adalarda toplumsal ihtiyaçları karşılamak amacıyla çeşitli vakıflar kuran Hafız Ahmed Paşa, bunlar için idari görevleri sırasında elde ettiği servetin önemli bir kısmını bağışlamıştır. Vakıfları arasında en dikkat çeken eseri İstanbul’da inşa ettirdiği külliye olup buranın yapım tarihi ile banisinin bazı araştırmacılar tarafından karıştırıldığı saptanmıştır. Külliyenin yapım yılı caminin kitabesinde belirtilen kayıttan on yıl öncesine tarihlendirildiği gibi IV. Murad dönemi veziriazamlarından Müezzinz.de Filibeli Hafız Ahmed Paşa’nın da vakfın kurucusu olduğu sanılmıştır. Günümüzde caminin giriş kapısının bulunduğu cephede asılı duran tabelalarda aynı bilgiler yer almış, hatalar tekrarlanmıştır.

Bu makalede vakfiye esas alınarak tarihi süre. içerisinde paşanın Mısır dışındaki vakıfları üzerinde durulmuş ve yanlış bilgiler düzeltilerek birincil kaynaklara dayalı olarak evkaf tanıtılmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda öncelikle vakfiyenin bir analizi yapılmış, vakıf eserler, bulundukları yerler, vakfedilenler, görevliler ve bunlara yapılan ödemeler ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştır. Ayrıca saptanabilen muhasebe verileriyle arşivlerdeki diğer materyal değerlendirilerek vakfın işleyişi üzerinde durulmuştur.

---

 

Hafız Ahmed Pasha, in order to meet need social needs of the society, founded several waqfs in Egypt, Anatolia, Rumelia and in some islands in the early XVIIth century and set apart a substantial part of his wealth he acquired during his administrative service to this purpose. The most prominent among his works of charity is that of a religious complex (külliye) founded in Istanbul. It turned out to be, however, that certain researchers were mistaken in specifying the exact date of foundation and the architect of this complex. The date of foundation of the complex was supposed to be a decade earlier than the date given in the epigraph Müezzinzade Hafız Ahmed Pasha of Philipolis was believed to be the founder of the waqf. Even today, through the information revealed by the epigraphic inscription on the entrance door of the mosque, the same mistake recurs. This research, based on the charter of the waqf, dwells upon the waqfs of the Pasha exclusive of Egypt and tries to describe his works of charity accurately and according to first-hand sources. Within this context, it first makes an analysis of the waqf charter and then describes in detail the works of charity, the spots they were located, their donors, the stuff employed in the waqfs and the payments made to them. Furthermore, it looks through the operation and management of the waqf by making use of the data obtained from account books within reach and other archival material.