ÖZET
Osmanlılarda klâsik dönem olarak nitelendirilen XVI. yüzyılın en önemli kaynakları olan ve ait olduğu bölge ile ilgili olarak sosyal ve ekonomik yapı, toprak sistemi hakkında önemli bilgiler veren Tapu-Tahrir Defterleri'nin yerini, XVII. yüzyılda kısmen de olsa Avârız Defterleri almıştır. Nüfus verilerini sağlıklı olarak yansıtmasa bile, Avârız Defterleri, XVII. yüzyıl için önemli kaynak niteliğindedirler. 1642 yılına ait bu Avârız Defteri'nde Erzurum Eyâleti'nin idarî yapısı, şehrin idarecileri, meslekî ve askerî sınıflar, dinî ve sosyal kurumlar hakkında önemli bilgiler vardır.