Bu çalışmada XVI. asrın tanınmış âlim ve şairlerinden Vusûlî Mehmed Çelebi’nin askerler başta olmak üzere padişah, komutan ve halka yönelik nasihatleri içeren Nesâyih-i Cündiyye adlı eseri ele alınacaktır. Bu eser, müellifi bilinmeyen Risâle-i Cündiyye adlı bir risalenin “nesayihi cündiyye” başlıklı ilk faslına mukaddime ve hâtime eklenerek vücuda getirilmiştir. Tür bakımından nasihatname ve siyasetname özelliklerini gösteren Nesâyih-i Cündiyye, uzun manzum mensur bir mukaddime, asıl konunun işlendiği bölüm ve kısa bir hâtimeden müteşekkildir. Mukaddimede; besmele, hamdele, münacat, tevhid ve na‘t bölümlerinin ardından Sultan II. Selim’in övüldüğü methiyeler yer almaktadır. Asıl konunun işlendiği bölümde sebebi telif, nasihatler ve konuya uygun hikâyeler bulunmaktadır. Nasihatlerin “nesâyih-i cündiyye” başlıkları ile ayrı ayrı işlendiği bu bölümde; sır saklamak, padişaha itaat etmek, ihsan ve lütuf, takva ve taat, komutanın kararında sebatkâr olması ve askerlerini tanıyıp onları tehlikelerden koruması, akıllı ve olgun kimselerle bir arada bulunmak ve sabır hakkında nasihatler ile konulara uygun hikâyeler yer almaktadır. Metnin hâtime bölümünde ise kısa bir hitam cümlesi ile mesnevi şeklinde dört beyitlik bir dua manzumesi bulunmaktadır. Makalede, Vusûlî Mehmed Çelebi’nin hayatı ve eserlerine kısaca değinilerek Nesâyih-i Cündiyye’nin incelemesine geçilmiştir. Nesâyih-i Cündiyye’nin kısaca tanıtıldığı bu bölümde sırasıyla; Risâle-i Cündiyye ile benzer ve farklı yönleri üzerinde durulmakta, eserin nüshası tanıtılarak tür, şekil ve üslup özelliklerine değinilmekte ve son olarak muhteva bakımından ele alınarak eserin özetine yer verilmektedir. İnceleme, genel bir değerlendirmenin yapıldığı sonuç kısmıyla tamamlanmaktadır. İkinci bölümde ise Nesâyih-i Cündiyye’nin transkripsiyonlu metni ile metinde geçen ayet, hadis, şiir ve kelam-ı kibar gibi Arapça-Farsça kısımların tercüme ve kaynakları sunulmaktadır.
VUSÛLÎ MEHMED ÇELEBİ’NİN NESÂYİH-İ CÜNDİYYE’Sİ
THE NESÂYIH-I CÜNDİYYE OF VUSÛLÎ MEHMED ÇELEBİ
Bu çalışmada XVI. asrın tanınmış âlim ve şairlerinden Vusûlî Mehmed Çelebi’nin askerler başta olmak üzere padişah, komutan ve halka yönelik nasihatleri içeren Nesâyih-i Cündiyye adlı eseri ele alınacaktır.
Etiketler »
Abstract
In this study, the work of Vusûlî Mehmed Çelebi, one of the well-known scholars and poets of the 16th century, called Nesâyih-i Cündiyye, which contains advices for the sultan, the commander and the people, especially the soldiers, will be discussed. This work was created by adding the prologue and the epilogue to the first chapter titled "nesayih-i cündiyye" of a treatise called Risâle-i Cündiyye, the author of which is unknown. Nesâyih-i Cündiyye, which shows the characteristics of nasihatname and siyasetname in terms of genre, consists of a long verse-prose introduction, a section on the main topic, and a short epilogue. At the entrance; There are poems in which Selim II is praised after the parts of basmalah, hamdeleh, munacah, tawhid and na't. In the section where the main topic is handled, there are the reasons behind the work, advices and stories. In this section, in which the advices are handled separately under the headings of "nesayih-i cündiyye"; There are advices and stories about keeping secrets, obedience to the sultan, benevolence and grace, piety and obedience, the commander being steadfast in his decision, knowing his soldiers and protecting them from danger, being together with smart and mature people, and patience. In the epilogue part of the text, there is a short concluding sentence and a prayer poem with four couplets in the form of masnavi. In the article, the life and works of Vusûlî Mehmed Çelebi are briefly mentioned and the Nesâyihi Cündiyye is examined. In this section where Nesâyih-i Cündiyye is briefly introduced; Similar and different aspects with Risâle-i Cündiyye are emphasized, the copy of the work is introduced and its genre, form and style features are mentioned, and finally, the summary of the work is given by considering its content. The review is completed with the conclusion part, in which an overall assessment is made. In the second part, the transcriptional text of Nesâyih-i Cündiyye and the translations and sources of Arabic-Persian parts such as verses, hadiths, poems and kalam-ı kibar are presented.
Keywords »
İlgili Haberler