ACEMZÂDE MUSTAFA CEMÂLÎ VE SİLSİLENÂME-İ MEVLEVİYYE’Sİ
ACEMZÂDE MUSTAFA CEMÂLÎ AND HIS SİLSİLENÂME-İ MEVLEVİYYE

Yazma eser kütüphanelerinde silsilenâme türünde pek çok eser bulunmaktadır. Bunlardan biri Acemzâde Mustafa Cemâlî’nin Silsilenâme-i Mevleviyye adlı eseridir. Mustafa Cemâlî, Üsküp Acemzâde Tekkesi Şeyhi Hasan b. Mustafa esSinânî’nin oğludur. Mevlevîlik tarikatına mensuptur. Üsküp Acemzâde Zaviyesi dervişlerindendir. Silsile-i Mevleviyye’de yer alan manzumelerden Cemâlî mahlasıyla şiirler yazdığı anlaşılmaktadır. Ancak Acemzâde Cemâlî’nin şairlik yeteneği kısıtlıdır. Silsile-i Mevleviyye’nin yazımı 7 Şa‘bân 1309 (7 Mart 1892) tarihinde tamamlanmıştır. Mevlevîlik tarikatının Hz. Muhammed’den Mevlâna Celaleddin-i Rûmî’ye kadarki şeyh silsilesini ve Hasan-ı Basrî’den Şems-i Tebrizî’ye kadarki önderlerinin yaşam bilgilerini sunmak maksadıyla yazılmıştır. Tasavvufî bilgilerle karışık silsilenâme türündedir. On beş biyografi ihtiva etmektedir. Biyografilerde şahsın künyesi, ailesi, eğitim durumu, tarikata giriş hikâyesi, şeyhi, vefat tarihi ve menkıbeleri hakkında bilgi verilmiştir. En hacimli biyografi Mevlâna Celaleddin-i Rûmî’ye aittir. Biyografik bilgilerin yanı sıra ilim ve hilafet çeşitleri, nûr-ı Muhammedî, ahz, velayet, nübüvvet, ilahî aşk vb. tasavvufî konular hakkında malumat da içermektedir. Bu malumat çok sayıda âyet, hadis, kelam-ı kibar ve manzumelerle süslenerek sunulmuştur. Dili ağır, üslubu sadedir. Dilini ağır kılan unsur tasavvufî kavram ve terimlerin çokluğudur. Seci ve edebî sanatların yokluğu, cümlelerin kısalığı üslubunu sade kılmıştır. Bu makalede Acemzâde Mustafa Cemâlî’nin hayatı ve edebi kişiliği hakkında bilgi verilmiş, Silsilenâme-i Mevleviyye adlı eseri tanıtılmış, Silsilenâme-i Mevleviyye’nin çeviri yazılı metni ilim âlemiyle paylaşılmıştır.

There are many works in the type of silsilename in manuscript libraries. One of them is Acemzâde Mustafa Cemâlî's work called Silsilenâme-i Mevleviyye. Mustafa Cemali is the son of Skopje Acemzade Dervish Lodge Sheikh Hasan b. Mustafa esSinani. He is a member of the Mevlevi order. He is one of the dervishes of Skopje Acemzade Dervish Logde. It is understood from the poems in Silsile-i Mevleviyye that he wrote poems under the pseudonym Cemali. However, Acemzâde Cemâlî's poetic talent is limited. The writing of Silsile-i Mevleviyye was completed on 7 Şa'bân 1309 (7 March 1892). It was written with the aim of presenting the sheikh lineage of the Mevlevi order from Hz. Mohammed to Mevlana Jalaluddin-i Rumi and the life information of its leaders from Hasan-ı Basri to Shams-i Tabrizi. It is in the type of silsilename mixed with Sufi information. It contains fifteen biographies. In the biographies, information is given about the person's identity, family, education level, the story of his entry into the sect, his sheikh, date of death and legends. The most voluminous biography belongs to Mevlana Jalaluddin-i Rumi. In addition to biographical information, it also includes information about mystical subjects such as knowledge and types of caliphate, nûr-ı Muhammedî, ahz, velayet, prophecy, divine love. This information is presented by embellishing it with many verses, hadiths, polite words and poems. Its language is heavy and its style is simple. The factor that makes its language heavy is the multiplicity of mystical concepts and terms. The absence of poetic and literary arts and the shortness of the sentences made its style simple. In this article, information about Acemzâde Mustafa Cemâlî's life and literary personality was given, his work named Silsilenâme-i Mevleviyye was introduced, and the translated text of Silsilenâme-i Mevleviyye was shared with the scientific community.