Şairler toplumların hafızalarıdır. Milletlerin din, fazilet ve millî kahramanlık
destanları onların kalemiyle .lümsüzleşir. Ama bu manzumelerde konu her
zaman zafer ve sevinç olmaz. Bazen hüzün ve keder de destan konusu olabilir.
Bu destanlarda tabiat olayları yanında büyük savaşlar, göçler, istilalar gibi halk
hayat ve hafızasını nesillerce meşgul edecek hadiseler de yer alır. Özellikle tarihle
ilgili olanlardan bazıları şairin bizzat şahit oldukları olaylardır. Bu tür
manzumeler tarihte yaşanan ancak tarih kitaplarının g.zünden kaçan birçok
ayrıntıyı da içlerinde barındırırlar. Bu y.nüyle tarihî gerçeklerin anlaşılmasına
yardımcı olurken tarihçilere de yardım ederler. İşte Erzincanlı Fâik Osman’ın
şiirleri arasında yer alan ve 1917-1918 yıllarında Rus işgali ve sonrasında
Ermenilerin Müslümanlara yaptığı katliamı anlatan şiirleri de bunlardandır.
Biz bu çalışmamızda adı geçen şairin bir şiirinde yer alan Ermeni mezalimini
ele almaya çalıştık. Bunun için önce şiirde geçen olayları tespit ettik, ardından
da tarihi kaynaklar üzerinden tarihe uygunluğunu araştırdık. Burada tarihî
belgelerden elde ettiğimiz bilgilerin şiirde anlatılanları doğruladığını g.rdük.
Sonuç olarak da bu şiirin tarih bilimi için s.zlü kaynak niteliği taşıyan bir belge
olduğu kanaatine ulaştık.