ÇAĞDAŞ AZERBAYCAN TÜRKÇESİYLE YAZILMIŞ BİR KASÎDE-İ BÜRDE TERCÜMESİ
“A TRANSLATION OF QASÎDAT AL-BURDA WRITTEN IN CONTEMPORARY AZERBAIJANI”

İslâm dünyasının her köşesinde ve tarihin farklı dönemlerinde Hz. Peygamber
adına çeşitli naatlar yazılmıştır. Bu naatlar arasında en çok tanınan, üzerine
nazireler ve şerhler yazılan ve bütün İslâm coğrafyasına yayılan manzumelerden
biri de Kasîde-i Bürde’dir. Esasında birbirinden tamamen farklı iki Kasîde-i Bürde
vardır. İlkini Hz. Peygamber’in hayatta olduğu dönemde Ka˘b bin Züheyr (ö.
24/645 ?) yazmış ve Resûlullah’a okumuştur. Diğerini ise XIII. asırda Mısırlı
Muhammed el-Bûsîrî (ö. 696/1296 ?) yazmış ve rivayete göre o da rüyasında Hz.
Peygamber’e okumuştur. el-Bûsîrî’nin eserinin adı her ne kadar el-Kevâkibü’ddürriye
fî medhi hayri’l-beriyye olsa da halk arasında Ka˘b bin Züheyr’in eseri gibi
Kasîdetü’l-bürde veya Kasîde-i Bürde olarak tanınmıştır.
el-Bûsîrî’nin eseri, yazıldıktan sonra hızlıca yayılmaya başlamış, hatta şâir
daha hayattayken bu şiiri üzerine iki şerh yazılmıştır. Sonraki dönemlerde bu şiire
İslâm âleminin elsine-i selâsesinin diğer iki parçası olan Farsça ve Türkçe şerhler
ve tercümeler de yazılmaya başlamıştır. Muhammed Bûsîrî’nin şiirine şerh ve
tercüme yazmak İslâm dünyasında âdeta bir gelenek hâline gelmiş, bu gelenek
günümüze kadar devam etmiştir. Son yıllarda Kasîde-i Bürde Tebriz’de
“Düzgün” mahlasıyla Türkçe şiirler yazan Hüseyin Muhammedzâde-i Sadîk
tarafından Azerbaycan Türkçesine tercüme edilmiştir. Bu çalışmada öncelikle
Hüseyin Muhammedzâde-i Sadîk’ın hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir.
Akabinde Sadîk’ın Türkçe Bürde tercümesi, bazı tespitlerle ve açıklamalarla
birlikte sunulmuştur.

In every corner of the Islamic world, in different periods of history, various na˘atswere written in the name of the Prophet Mohammad. Among these na˘ats, the mostwell-known, on which nazires and commentaries are written, and written all overthe Islamic geography, is Qasîdat al-Burda. In fact, there are two completelydifferent Qasîdat al-Burdas. The first one is during the Prophet Mohammad'slifetime, Ka˘b bin Zuhayr (d. 24/645?) wrote and read it to the Prophet Mohammad.The other is written by the Egyptian Muhammad al-Busiri (d. 696/1296 ?) in the13th century and, according to the rumor, he also dreamed of Prophet Mohammadand he read it to the Prophet. Although the name of al-Bûsîrî's work is al-Kevâkibü'd-dürriye fî medhi khayri'l-beriyye, it has started to be known as Qasîdatal-Burda or Qasîde-i Borde, like the work of Ka˘b bin Züheyr.The work of al-Bûsîrî started to spread rapidly after it was written, and twocommentaries were written on this poem while the poet was still alive. In thefollowing periods, Persian and Arabic commentaries and translations, which are theother two parts of the Islamic world's elsine-i selase (triple languages), began to bewritten on this poem. Writing annotations and translations of Muhammad Bûsîrî'spoetry has become a tradition in the Islamic world, and this tradition has continueduntil today. In recent years, Kasîde-i Bürde has been translated into Azerbaijani byHossein Mohammadzâde Sadiq, who wrote Turkish poems under the pen name"Düzgün" in Tabriz. In this study, first of all, information about the life and worksof Hossein Mohammadzâde Sadiq is given. Afterwards, Sadik's Turkish translationof Bürde is presented with some determinations and explanations.